Ustalenie/Zaprzeczenie ojcostwa / Uznanie ojcostwa
Jeżeli dziecko pochodzi za związku pozamałżeńskiego, albo ojcostwo męża matki zostało zaprzeczone, jedną z metod ustalenia pochodzenia dziecka jest jego uznanie.
Uznanie ojcostwa
Uznanie ojcostwa następuje przez złożenie przez mężczyznę, będącego ojcem dziecka, oświadczenia przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Oświadczenie to musi być następnie, najpóźniej w ciągu trzech miesięcy, potwierdzone przez matkę dziecka. Osoba składająca oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa musi mieć ukończone co najmniej 16 lat. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego nie musi przyjmować oświadczeń o uznaniu. Może on odmówić ich przyjęcia jeżeli:
-
uznanie jest niedopuszczalne (np. uznający nie osiągnął wymaganego wieku);
-
powziął wątpliwości co do pochodzenia dziecka (gdy np. już na pierwszy rzut oka jest mało prawdopodobne, żeby dziecko pochodziło od mężczyzny, który je uznał).
Uwaga! Jeżeli kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił przyjęcia oświadczeń o uznaniu dziecka, można zwrócić się o przyjęcie oświadczeń do sądu opiekuńczego, bądź wszcząć sprawę o ustalenie ojcostwa.
Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed:
-
sądem opiekuńczym (obowiązkowo, jeżeli osoba składająca oświadczenie o uznaniu nie ukończyła 18 lat);
-
polskim konsulem (jeżeli co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a uznanie następuje za granicą).
W szczególnych wypadkach, jeżeli bezpośrednie niebezpieczeństwo zagraża życiu matki dziecka, lub mężczyzny od którego dziecko pochodzi oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez:
-
notariusza,
-
wójta, burmistrza, prezydenta miasta,
-
starostę,
-
marszałka województwa,
-
sekretarza powiatu albo gminy.
Uwaga! Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa.
Możliwe jest uznanie ojcostwa dziecka poczętego, jeszcze przed jego urodzeniem. Uznanie dziecka nie może natomiast nastąpić po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.
Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa
Jeżeli mężczyzna, który uznał dziecko dowiedział się, że ono od niego nie pochodzi, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania. Powództwo takie można jednak wytoczyć jedynie w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W tym samym terminie powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć matka dziecka. Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć także samo dziecko, po dojściu do pełnoletności, jednakże nie później niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa w żadnym wypadku nie jest możliwe po śmierci dziecka.
Uwaga! Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania może wytoczyć jedynie samo dziecko.